Już jest nowa ochrona gatunkowa roślin
DZIENNIK USTAW
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, dnia 16 października 2014 r.
Poz. 1409
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
z dnia 9 października 2014 r.
w sprawie ochrony gatunkowej roślin
Miłej lektury
Probowalem zrozumiec zalozenia tych zmian - w tym takze stanowisko lesnikow, kiedy tylko pojawily sie propozycje. Mimo ze w Polsce poludniowo-zachodniej np. kukulka krwista Dactylorhiza incarnata to gatunek ktorego stanowiska liczone sa na palcach jednej reki, to mam swiadomosc ze na wschodzie kraju jest niekiedy bardzo liczna. Niemniej jedno powiem bez najmniejszych ogrodek z calkowita odpowiedzialnoscia za slowa - naprawde tylko wyjatkowy kretyn i idiota mogl wyrzucic z listy kukulke krwista zoltawa Dactylorhiza ochroleuca, skoro jest uwzgledniona w czerwonej ksiedze. Nawet gdyby naukowcy mieli sie spierac przez nastepne 100 lat, czy to jest odrebny gatunek, czy 'tylko' forma ochrantha czy tez cokolwiek innego - to co sie stalo, to CYMBALIZM do potegi entej.
Listy jeszcze nie czytałem ale to, że pewien gatunek na pewnych obszarach występuje tak liczne niczym trawożerne na Serengetti nie usprawiedliwia do wyłączenia go z ochrony gatunkowej, skoro gdzie indziej nie ma go prawie wcale.
Za to na pewno interesująca jest lista (chyba czegoś nie pominąłem) nowych gatunków ściśle chronionych. Chyba każdy znajdzie jakiś gatunek ze swojego regionu. U siebie mamy tylko 3 gatunki, w tym jeden niepewny.
Nowe gatunki zaproponowane do ochrony ścisłej
1. Babka górska (3) Plantago atrata subsp. carpathica
2. Cibora Michela Cyperus michelianus
3. Cibora żółta (3) Cyperus flavescens
4. Gwiazdnica grubolistna Stellaria crassifolia
5. Jarnik solankowy (3) Samolus valerandi
6. Kostrzewa blada (1) (3) Festuca pallens
7. Krwawnica wąskolistna Lythrum hyssopifolia
8. Leniec alpejski (3) Thesium alpinum
9. Macierzanka wczesna (1) Thymus praecox
10. Mniszek pieniński (3) Taraxacum pieninicum
11. Niezapominajka wczesna Myosotis praecox
12. Oczeret sztyletowaty Schoenoplectus mucronatus
13. Ostrołódka polna (3) Oxytropis campestris
14. Pięciornik drobnokwiatowy Potentilla mircantha
15. Pięciornik płonny (3) Potentilla sterilis
16. Pięciornik skalny Potentilla rupestris
17. Pływacz * [torfowy] (3) Utricularia stygia
18. Pływacz Brema (3) Utricularia bremii
19. Ponikło maleńkie Eleocharis parvula
20. Przetacznik zwodny (p. wiechowaty) (1) Veronica paniculata
21. Przewierceń długolistny Bupleurum longifolium
22. Przewiercień cienki Bupleurum tenuissimum
23. Przymiotno węgierskie (3) Erigeron hungaricus
24. Pszeniec grzebieniasty Melampyrum cristatum
25. Skalnica darniowa bazaltowa Saxifraga moschata ssp. balsatica
26. Szyplin jedwabisty (1) Dorycnium germanicum
27. Tocja alpejska (2) (3) Tozzia alpina
28. Turzyca Buxbauma Carex buxbaumii
29. Turzyca torfowa (3) Carex heleonastes
30. Uwroć wodna (3) Crassula aquatica
Sprawdziłem jakie są zmiany w paprotnikach i dla niektórych gatunków nie widzę uzasadnień. Z ochrony gatunkowej całkowicie zostały usunięte: skrzyp olbrzymi, skrzyp pstry, paprotka zwyczajna i wymarłe widliczka szwajcarska i podejźrzon lancetowaty. Z ochrony ścisłej zostały przesunięte na ochronę częściową: wroniec widlasty, widłak jałowcowaty, widłak goździsty, widlicz spłaszczony, widliczka ostrozębna, pióropusznik strusi, podrzeń żebrowiec. Dodatkowo do ochrony częściowej została włączona zanokcica północna.
(wypowiedź edytowana przez xxx 18. października. 2014)
Moim zdaniem, niefortunną decyzją jest wyłączenie pływacza zwyczajnego (Utricularia vulgaris) z wszelkiej ochrony. I teraz, każdy kto będzie chciał usunąć ze swojego stawu podwodne pędy, uciążliwe np. dla wędkarzy, każdego gatunku pływacza, będzie mógł tłumaczyć, że usuwa niechronione pływacze zwyczajne. I kto udowodni, że tak nie jest?
Czy ktoś może wie czy ponikło maleńkie Eleocharis parvula (jest na liście roślin chronionych) w ogóle jeszcze występuje w Polsce, czy populacje wyginęły?
Jest na tym gatunku bardzo ciekawy gatunek głowni Parvulago marina (jeden z trzech prawdziwie morskich głowni) i chętnie bym sprawdził czy występuje w Polsce. W tym roku zbierałem go we Francji na wybrzeżu Atlantyku - podczas przypływu rośliny z głownią były całkowicie zanurzone w wodzie morskiej
Eleocharis parvula na tej liście jest jako gatunek ściśle chroniony.
Piotrze: no wiem o tym, ale czy to był komentarz do mojego pytania???
Tu jest parę informacji o Eleocharis parvula (str. 16), ale to publikacja z 1965 roku. Czy na tych stanowiskach występuje, tego nie wiem.
(wypowiedź edytowana przez Borealis 18. października. 2014)
12 gatunków, które na podstawie aktualnych danych można uznać za rozpowszechnione w Polsce, często spotykane, a niektóre pospolite – usunięto z listy roślin chronionych w ogóle:
1. Barwinek pospolity (Vinca minor)
2. Bluszcz pospolity (Hedera helix)
3. Grążel żółty (Nuphar lutea)
4. Kalina koralowa (Viburnum opulus)
5. Konwalia majowa (Convallaria majalis)
6. Kopytnik pospolity (Asarum europaeum)
7. Kruszyna pospolita (Frangula alnus)
8. Pierwiosnek lekarski (Primula veris)
9. Porzeczka czarna (Ribes nigrum)
10. Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis)
11. Przytulia wonna (Galium odoratum)
Tak się składa, że u mnie (Żary, Żagań) w tym "królestwie sosny", co najmniej 3 gatunki są rzadkie, żeby nie powiedzieć b. rzadkie, mianowicie: kopytnik pospolity, pierwiosnek lekarski i przylaszczka pospolita. No, ale w innych rejonach kraju jest ci ich pod dostatkiem...
Tak z ciekawości, czy na Eleocharis multicaulis występuje jakaś głownia, bo ten gatunek akurat mamy z Romanem u siebie.
Na Eleocharis multicaulis nie
Co do mojego komentarza o Eleocharis parvula. Byłem akurat po większym rżnięciu drewna na zimę, więc nieuważnie przeczytałem pytanie.
Dla odmiany mnie martwi ta wyłączona 12 gatunków, ponieważ w oparciu o nie w Trzebini wytyczyliśmy wiele miejsc godnych ochrony. Teraz zapewne wszystko trzeba będzie rewidować. Z drugiej strony wyłączenie barwinka mnie cieszy, bo praktycznie rzecz biorąc nie znano go ze stanowisk naturalnych. Gwoli ciekawości był on sztandarowym gatunkiem wykorzystywanym prze pewną grupę ekoterrorystów do walki z inwestorem, który w Chrzanowie będzie budował galerię handlową - Kasztelania. Teraz droga wolna.
Usunięto też całkiem z listy liczydło górskie, omieg górski i parzydło leśne i chyba parę innych
Reasumując. Z listy gatunków ścisłe chronionych (2012) usunięto 10 gatunków. Dla mnie kompletnym nieporozumieniem jest usunięcie z niej turzycy bagiennej?!
Gatunki zaproponowane do usunięcie z dotychczas obowiązującej listy gatunków ściśle chronionych
1. Lepnica litewska Silene lithuanica
2. Liczydło górskie Streptopus amplexifolius
3. Omieg górski Doronicum austriacum
4. Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare
5. Pływacz pospolity Utricularia vulgaris
6. Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis
7. Skrzyp olbrzymi Equisetum telmateia
8. Skrzyp pstry Equisetum variegatum
9. Tocja karpacka (1) Tozzia carpatica
W sumie usunięto 21 gatunków (11 z ochrony częściowej, 10 ze ścisłej). Dodano 30, ale i tak będą dyskusje i duże wątpliwości.
(wypowiedź edytowana przez Borealis 20. października. 2014)
Zastanawiam się czy przy okazji zabiegów formalnych (listowanie wszystkich gatunków zamiast podanie rodzaju i zapis, że chronione są wszystkie gatunki z rodzaju) nie spowoduje taksonomicznych nieporozumień np. z tojadami. Mam dylemat czy obecnie chronione są:
tojad czarnohorski (Aconitum ×czarnohorense (Zapał.) Mitka)
tojad karłowaty (Aconitum ×nanum (Baumg.) Simonk.)
tojad niski (Aconitum bucovinense Zapał.) powiedzmy że mniej więcej = tojad taurycki Aconitum tauricum z Rozporządzenia
Te trzy gatunki podawane są przez J. Mitkę z Bieszczadów Wysokich
Poza tym rozbicie tojadów na ochronę ścisłą i częściową to jakiś pomysł kosmiczny
Żeby już zakończyć temat zmian w nowym Rozporządzeniu w sprawie ochrony gatunkowej roślin, dodam że usunięto również z poprzedniej ustawy (2012) gatunki uznane za wymarłe (Ex), o niepewnym statusie i wątpliwym stanowisku:
1. Gnidosz okazały Pedicularis exaltata Ex
2. Gnidosz stepowy Pedicularis kaufmannii (?)
3. Pierwiosnek (pierwiosnka) Hallera Primula halleri Ex
4. Podejźrzon lancetowaty Botrychium lanceolatum Ex
5. Sasanka zwyczajna Pulsatilla vulgaris Ex
6. Widliczka szwajcarska Selaginella helvetica Ex
Poza tym dodano całkiem pokaźną grupę nowych gatunków (dotychczas nie chronionych) do listy częściowo chronionych roślin:
1. Bażyna czarna Empetrum nigrum
2. Czosnek kątowaty Allium angulosum
3. Dziewanna fioletowa (1) (2) Verbascum phoeniceum
4. Groszek błotny Lathyrus palustris
5. Gruszyczka mniejsza (3) Pyrola minor
6. Gruszyczka okrągłolistna (3) Pyrola rotundifolia
7. Gruszyczka średnia (3) Pyrola media
8. Gruszyczka zielonawa (3) Pyrola chlorantha
9. Gruszycznik jednokwiatowy (3) Moneses uniflora
10. Jaskier wielki (2) (3) Ranunculus lingua
11. Komonicznik skrzydlastostrąkowy Tetragonolobus maritimus
12. Modrzewnica zwyczajna Andromeda polifolia
13. Ostrożeń siedmiogrodzki Cirsium decussatum
14. Przytulia szorstkoowockowa Galium pumilum
15. Sesleria błotna Sesleria uliginosa
16. Sit tępokwiatowy Juncus subnodulosus
17. Świbka morska Triglochin maritimum
18. Tojad Gayera Aconitum x gayeri
19. Tojad kosmatoowockowy Aconitum x hebegynum
20. Tojad Lengyela Aconitum x lengyelii
21. Tojad Pawłowskiego Aconitum x pawlowskii
22. Turzyca dwupienna Carex dioica
23. Turzyca kulista Carex globularis
24. Turzyca loarska Carex ligerica
25. Turzyca Michela Carex michelii
26. Turzyca Reichenbacha Carex pseudo-brizoides
27. Września pobrzeżna Myricaria germanica
28. Zanokcica północna (3) Asplenium septentrionale
29. Zaraza bluszczowa Orobanche hederae
30. Zaraza* Orobanche bohemica
31. Zaraza* Orobanche kochi
32. Zaraza* Orobanche mayeri
Zwraca uwagę włączenie do ochrony rzadkich w Polsce turzyc oraz w miarę częstych jeszcze (przynajmniej w moim regionie) gruszyczek.
Moim zdaniem, ochroną gatunkową powinny być również objęte wszystkie pozostałe rośliny kwiatowe i paprotniki (także wymarłe lub prawdopodobnie wymarłe) z przygotowywanej do druku Polskiej Czerwonej Księgi Roślin 2014.
(wypowiedź edytowana przez Borealis 23. października. 2014)
gwoli scislosci - z ochrony czynnej do czesciowej wyrzucono kilka (9) gatunkow storczykow:
- cala grupa Dactylorhiza incarnata, w tym wspomniana przeze mnie kukulka krwista zoltawa Dactylorhiza ochroleuca oraz taki rarytas jak odmiana hyphaematodes
- kukulka szerokolistna Dactylorhiza maialis
- kukulka plamista Dactylorhiza maculata
- podkolany obydwa gatunki bifolia i chlorantha
- gnieznik lesny Neottia nidus-avis
- listera jajowata Neottia (Listera) ovata
- kruszczyk szerokolistny Epiapctis helleborine
Kończę uzgadnianie atlas-roslin. pl z nową listą chronionych (na dniach będzie na www).
Takie spostrzeżenie. W rozporządzeniu przy
Coleanthus subtilis są przypisy (2) (3) (3)
to sugeruje błąd - ale jaki - czy miało być (1) (2) (3)
czy może (2) (3)
to dość istotne bo przypis (1) oznacza ochronę czynną.
W tabeli 10. Gatunki roślin, które mogą wymagać ochrony czynnej i jej rodzaje, zamieszczonej w "Aktualizacja listy gatunków roślin objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony" - Coleanthus subtilis nie figuruje. Także w rozp. o ochronie gat. roślin z 2012 r. nie wymagał ochrony czynnej. Koleantus delikatny, to jednoroczna trawa, o krótkim cyklu życiowym, który w skrajnych wypadkach może trwać zaledwie miesiąc, więc ochrona czynna (moim zdaniem) odpada. Inna rzecz, że powinno chronić się siedlisko, ponieważ to gatunek o znaczeniu wspólnotowym - wymaga wyznaczenia obszaru Natura 2000.
Stąd moim zdaniem, rzeczywiście błędnie wpisano ochronę czynną (1). Oczywiście, to tylko moje sugestie i to twórcy tego rozporządzenia powinni się wypowiedzieć. Pozdrawiam
Dzięki. Gwoli ścisłości
wpisano (2) (3) (3)
tak że (1) tam nie ma tylko zduplikowane (3)
Oj, nieuważnie przeczytałem wpis, ale dobrze myślałem :)
czyli powinno być (2) (3), oczywiście. Może to potwierdzić p. Dajdok
Na końcu listy gatunków objętych ochroną częściową w pozycji 301 są włączone gatunki z odpowiedniej dyrektywy EU "inne niż gatunki objęte ochroną ścisłą"
Innymi słowy potencjalnie zapis ten rozszerza listę gatunków objętych ochroną częściową.
Czy ktoś to analizował - czy tam jest coś co może nas interesować jako element flory Polski?
Jeszcze taki drobiazg. Napisałeś 2014. 10. 20 21: 35 że z ochrony wypadła
Tozzia carpatica. To nie jest tak. Na liście chroninych jest T. alpina, a T. capatica to jej podgatunek - czyli jest chroniona.
Z ochrony wypadły też dwa niewymienione przez Ciebie gatunki Ornithogallum - O. umbellatum i O. boucheanum.
Generuję już wersję atlas-roslin. pl uzgodnioną z nową listą chronionych. Jutro wkopiuję ją na serwer.
Co do Coelanthus to zapewne błąd polega na niepotrzebnym powtórzeniu (3) - ale warto upewnić się zapytując Z. Dajdoka. Całe szczęście ze O. boucheanum wypadł z ochrony, bo nie jest rodzimym składnikiem naszej flory. Na pewno był poprzednio chroniony?
W załączniku 1 (ochrona ścisła) z 2012r. są pozycje:
372. Ornithogalum - pozostałe gatunki
obecnie (2014) dostał tylko ten pierwszy w poz. 250
Można się cieszyć, że w nowej ustawie (2014) wymienia się literalnie wszystkie gatunki objęte ochroną, czy to ścisłą, czy częściową. Eliminuje to niejasności i wątpliwości, które były udziałem niezorientowanych w nomenklaturze przedstawiania list roślin objętych ochroną gatunkową. Choćby przykład roślin z rodzaju Ornithogalum. Rzeczywiście, w swoich listach w tym wątku pominąłem O. umbellatum i O. boucheanum (mea culpa), chociaż w przypadku tego ostatniego mam wątpliwości (właśnie!) czy był przedmiotem ochrony. W książce p. Mirków "Chronione rośliny" autorzy opierając się o RMŚ z 9. VII. 2004 r. nie opisują tego gatunku.
W przypadku tocji karpackiej, przypadkowo (przyznaję się, że bez analizy tego taksonu) usunąłem ją z listy gatunków chronionych, wiedząc że chroniona jest tocja alpejska w tym rozporządzeniu. Intencją moich wpisów było jednak przede wszystkim statystyczne pokazanie i zestawienie gatunków, które zostały włączone do listy gatunków chronionych, bądź z niej osunięte. Chociaż jak się mówi a...
Wracając do tocji, znów niejako statystycznie zestawiam przykłady "nomenklatury taksonomicznej" w różnych publikacjach i listach:
Przewodnik metodyczny z 2012
Tocja karpacka Tozzia alpina L. subsp carpatica (Woł.) Pawł.&Jasiewicz
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Tocja alpejska-karpacka Tozzia alpina L. subsp. carpatica (Woł.) Pawł. & Jasiewicz
Checklista 2002
Tozzia alpina, L.
Tozzia alpina, L., subsp. carpatica, (Woł.) Pawł. & Jasiewicz
Atlas roślinności lasów 2008
Tocja alpejska Tozzia alpina subsp. carpatica
Ochrona przyrody
2004
320. tocja alpejska Tozzia alpina
2012
320. tocja karpacka (1) Tozzia carpatica
2014
366. tocja alpejska (2) (3) Tozzia alpina
Chyba jest tu brak przynajmniej konsekwencji w ustaleniu nomenklatury tego taksonu. Moim zdaniem, pozostawienie tego endemitu karpackiego w takim ujęciu na liście gat. chron. 2014, może sugerować, że mamy do czynienia z gatunkiem typowym, czyli tocją alpejską Tozzia alpina subsp. alpina, a przecież chodzi nam o tocję karpacką, gatunek o znaczeniu wspólnotowym, wymagający wyznaczenia obszaru Natura 2000 (4116, 652). Rozumiem, że w tego typu zestawieniach, dla przejrzystości chyba, nie wymieniamy podgatunków. Może jednak należałoby, tak jak jest obecnie u Marka, w naszym Atlasie przyjąć jeden z synonimów:
Cieszę się jak wszyscy, że Marek bardzo szybko wrzucił do Atlasu gdzie trzeba wszystkie zmiany dot. aktualnie obowiązującej od 9. 10. 2014r. ustawy o ochronie gatunkowej roślin, a było ich sporo, i możemy to przełożyć na naszą ochroniarską rzeczywistość.
Przejrzałem gatunki (roślin zielnych) wymienione w załączniku IV dyrektywy
Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. i nie znalazłem tam innych (czy pominiętych) elementów flory Polski.
Załącznik IV b) obejmuje równie wszystkie gatunki roślin wymienione w załączniku II b) czyli także GATUNKI KTÓRYCH OCHRONA WYMAGA WYZNACZENIA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY. Tam można znaleźć kilka przykładów, np. Liparis loeselii, który aktualnie w kraju nie jest objęty strefą ochronną (chociaż są inne gatunki, których nie ma w zał. IIb, a mają obecnie strefy ochronne) ale tu nie ma automatyzmu, co jest oczywiste. Zresztą, to już inna para kaloszy :)
(wypowiedź edytowana przez Borealis 02. listopada. 2014)
Twoje zestawienia zmian były mi b. pomocne w kontroli czy czegoś nie przeoczyłem. Dobra robota.
Co do Orhithogalum boucheanum to niestety mętne wody interpretacji prawa. Bo jak się trzymać litery prawa to jest jasne że był chroniony do 2014r. (ustawa nic nie mówi aby 'antropofity zadomowione we Florze Polski' nie miały być chronione a mówi że ochrona dotyczy 'dziko rosnących' a niewątpliwie rośnie toto dziko i należy do rodzaju Ornithogalum. Oczywiście przy zdroworozsądkowej interpretacji jak np. w cytowanej książce, O. b. nie powinno być chronione (ale tłumacz się tu w razie czego zdrowym rozsądkiem przed sądem - i czas, i koszty, a rezultat niepewny;)). No ale to już przeszłość. Nowa lista to skorygowała.
Jest tam trochę takich niejasności jak wspomniana T. alpina/carpatica, czy po prostu baboli jak np. dwie pozycje 215. Aconitum lycoctonum i 216. Aconitum vulparia co u nas na jedno wychodzi (sensu auct. polonicum :)) a jeśli brać A. vulparia precyzyjnie to u nas go nie ma. No chyba że stoi za tym jakaś myśl mi nieznana.
Co do listy z EWG (poz. 301 włączająca hurtem na polskiej liście roślin chronionych częściowo) to wychodzi na to, że 'gatunki naturowe' niewymienione na polskiej liście chronionych podlegają z automatu ochronie częściowej.
Jeśli masz to zebrane (piszesz 'znalazłem tam kilka innych elementów flory Polski') to proszę wypisz je tutaj. Jeśli nie masz takiej analizy to pogrzebię (ale wolałbym nie :)).
Zastanawiam się jak zrealizować ochronę ścisłą w stosunku do Montia fontana subsp. chondrosperma (występuje głównie na polach). Oznaczenie w zał. 1-zdrojek błyszczący (3) - dla mnie jak to napisał Marek "babol".
Co z widłaczkiem torfowym (3) i wrzoścem bagiennym (3) występującymi na czynnych żwirownich i glinniankach?
§ 8. Wprowadza się następujące odstępstwa od zakazów:
1) w stosunku do dziko występujących roślin należących do gatunków objętych ochroną ścisłą oraz częściową, z wyjątkiem
gatunków oznaczonych w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia symbolem (3), zakazy umyślnego niszczenia
i uszkadzania oraz niszczenia ich siedlisk, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1–3, nie dotyczą wykonywania czynności
związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli technologia prac uniemożliwia
przestrzeganie tych zakazów;
Trzymamy się tematu forum. Nie drażnimy się. Ma być miło :) ⇒ szerzej o zasadach i coś jak regulamin