Zimówki, łuszczak zmienny - jak odróżnić od podobnych trujących? (hełmówki, Galerina marginata complex)

Chciałbym spróbować jak smakują zimówki aksamitnotrzonowe jednak jeszcze nigdy nie zbierałem tych grzybów a co najgorsze nie znam również nikogo kto by je zbierał i mógł pomóc w identyfikacji. Z jakimi gatunkami, oprócz maślanek ceglastej i wiązkowej (te akurat wiem jak wyglądają) można je pomylić? Czy mają jakieś cechy na które należy zwrócić szczególną uwagę i których obecność umożliwiałaby bezbłędne rozpoznanie? A tak wogóle to grzyb ten chyba nie jest aż tak pospolity jak o tym piszą w atlasach bo jak na razie nie znalazłem nic co by go przypominało (albo znajdowałem ale jeszcze o tym nie wiedząc :)).

Najpierw co do odróżniania. Oczywiście porównac z opisem. To co szczególnie wyróżnia od innych, wymienionych tutaj, oprócz pory występowania, to aksamitna powierzchnia trzonu (b. krótkie, gęste włókienka), od postawy trzon jest aksamitnie czarny, w górnej częsci jaśniejszy ciemnobrązowy do całkiem jasnego.

Ponadto idąc, dalej m. ceglasta jest dużo większa i masywna. Rozmiarem podobna jest m. wiązkowa - ta jednak ma sporo innych cech, proszę porównac jej opis.

Najprościej pozbyc się niepokoju, w okresie kiedy po raz pierwszy uczymy sie rozpoznawac ten gatunek, robiac wysyp zarodników. Odciety kapelusz polozyc blaszkami do dołu, na kilka godzin na białej kartce papieru.

Zimówka ma wysyp biały do kremowego.

Maślanki mają brązowopurpurowy, hełmówki i wiele innych (Kuehneromyces, Pholiota) rdzawobrązowy. Z wiązkowych nadrzewnych to chyba tylko opieńki i grzybówki mają jeszcze biały, ale te dośc znacznie sie różnią od zimówki.

Jeśli nasza zdolnosc do rozpoznawania morfologii grzybow jest na poziomie rozróżniania cech takich jak obecnosc lub brak elementów osłony, charakter powierzchni kapelusza i trzonu, barwa poszczególnych elementów, sposób wzrostu, to trzeba powiedziec że zimówka aksamitnotrzonowa jest charakterystycznym gatunkiem bez innych podobnych.

Co do pospolitości to w swoich siedliskach jest częsta, tylko trzeba je wytypowac. Po pierwsze musi byc martwe drewno liściaste. W sosnowej uprawie raczej nie spotkamy tego grzyba (choc też sie zdarza na brzozach, rzadko). W młodym, zadbanym lesie (uprawie) raczej się nie znajdzie.

Najlepsze typy to lasy liściaste związane z rzekami, takie bardziej zaniedbane, z walającymi gałęziami i obumarłymi drzewkami. Cos posredniego miedzy grądem a łęgiem. W miastach parki.

Z moich obserwacji częsciej występuje na obumarłych drzewkach o niewielkiej średnicy - tak. około kikunastu centymetrów, rzadziej na pniakach, nawet o dużej średnicy. Do tej pory widziałem je na pniakach po topoli balsamicznej lub białej, na pniaczkach bukowych, na obumarłych dębach (często), brzozach.

Co do kulinarnej wartości to przyrządzałem dwa razy, dusząc na oleju. Kapelusze są silnie śluzowate, przyschnięte bardzo lepkie (to też dośc charakterystyczne), tak że aż tworzyła się podczas smażenia piana. Smakowały głównie olejem, jak to przy smażeniu, ale były w sumie przyjemne.

Tu jeszcze fotografia, widok od spodu kapelusza. Blaszki początkowo są białe, taki ciepły, łososiowy odcień przyjmują u starszych egzemplarzy.

I jeszcze jedna dygresja.

Poniewaz grzyb ten potrafi rozwijac sie dosc długo, rozwoj jest przerywany różnymi wahnięciami pogody, jak to zimą. Z czasem w wiązce będą starsze, złachmanione kapelusza i młodsze. Zlepiają się ze soba itd.

Dlatego do spróbowania najlepiej wybrac taki okres, gdy wszystkie są jeszcze młode i w dobrej kondycji. Mniej papraniny i nie ma wątpliwości co do stanu zbioru.

Marku,

witaj. Czy w moich okolicach Kotliny Kłodzkiej są gdzieś te grzybki? Pierwszy raz będę zbierał grzyby w zimie. Czy sa one na tyle popularne, żeby iść w miarę "na ślepo"??

Pimpek

Z terenami wyżej położonymi to pewnie ten problem ze krócej trwaja okresy bezmroźne.

Nie znam tak dobrze jak Ty Kotliny Kłodzkiej tak że moje rady są raczej teoretyczne.

Po pierwsze porozglądał bym sie po starszych drzewach liściastych (parki, cmentarze) w samym Kłodzku. Mozna by zajrzec do dosc obiecującej buczyny na samej przełęczy Kłodzkiej (za Podzamkiem). Mozesz jeszcze spróbowac wytypowac inne miejsca podobne do nich i zgodne z tym co napisalem we wczesniejszych mailach.

Na szczescie zimówki trudno przeoczyc dzięki swojej ciepło-pomarańczowożółtej barwie.

Jak już sie zbierze to wiele zastosowań ten grzyb nie ma. Jest zbyt mało mięsisty, a przy tym silnie śluzowaty ma kapelusz, aby go suszyc, czy marynowac.

Ot, do spożycia duszony lub w zupie jako egzotyka kulinarna zimowego grzybiarza.

Znalazłem też je na pniaku bukowym na szczycie Ślęży, a wiec chyba wyżej niż Kłodzko.

Chm..... tak sobie szuka, patrzę, czytam... i wszyscy zgodnie twierdzą, że to bardzo smaczny grzyb. Jednak Zenit na swojej stronie ma fotki, gdzie zimówki NIE MAJĄ AKSAMITNYCH TRZONÓW. Czy poza kolorem wysypu zarodników i kolorem trzonka (właśnie w to zwątpiłem) są jeszcze jakieś wyróżniki?

status_line!

pozdrawiam - Pimpek

Zobaczny: darynatury.w.interia.pl" TARGET="_top">darynatury.w.interia.pl

Maślanka jest dość łatwa do odróżnienia, ale CHEŁMÓWKA?? No i to, że: "TRZON: poniżej pierścienia kosmkowaty lub włókienkowaty, u podstawy czarnobrązowy" to.... aż trochę strach.

Wiem, wiem... rośnie na iglastych, ale w przypadku leżących pniaków to nie łatwo rozpoznać: (

Pimpek

Najlepiej posłużyc się wysypem zarodników -

hełmówki mają rdzawobrązowy - zimówki biały. Proste do odróżnienia :)

Pomijam że chełmówki różnią się pod każdym względem od zimówek - łączenie z konsystencją miąższu (kapelusz się rozpada przy ucisku).

Co do aksamitu. To nie musi byc przecież czarny. Na moim zdjęciu tez tych włosków nie widac (no może po refleksach światła można się domyślac faktury), to są naprawdę drobne i krótkie włoski.

Barwa trzonu, kapelusza i blaszek jest trzeciorzędną cechą bo jest zmienna w szerokim zakresie. Tyle że nie są zielone ani czerwone. Szczególnie młode egzemplarze mają jasne trzony. Ale zawsze u postawy będą ciemniejsze. Widac to na moim głównym zdjęciu na stronie a jeszcze lepiej na drugim linku do J. J. Wuilbaut w sekcji zewnętrznych odsyłaczy.

Poniżej dla przykładu fotografia hełmówki:

Najlepiej potrenuj w terenie. Hełmówki tez teraz rosną :) Hełmówki rosną zarówno na drewnie liściastym jak i iglastym. Galerina marginata, G. unicolor, G. autumnalis są bardzo do siebie podobne. Co do fotografi, jeszcze nie wiem którego gatunku dotyczy. Zawierają amanitynę - to to samo co w muchomorze sromotnikowym.

Jeśli już przy straszeniu jesteśmy to tak naprawdę do hełmówek dośc podobny jest dopiero jadalny łuszczak zmienny (Kuehneromyces mutabilis).

Zwłaszcza, że prostym testem barwy wysypu zarodników tu się nie wspomożemy, mają taki sam.

Ja do tej pory jeszcze ich nie próbowałem, choc po paru latach zajmowania się grzybami jest to już obawa irracjonalna - pewnie je odróżniam.

Widzę że dyskusja na temat zimówek rozwiją się. To że zimówki bardzo różnie wyglądają w różnych fazach rozwoju przekonać się można oglądając zdjęcia w tej galerii kki.pl" TARGET="_top">kki.pl

W/g mnie zimówki są smaczne... ale smaki i gusty mają wszyscy indywidualne - osobiście polecam uduszenie ich na maśle. W czasie naszej ostatniej wyprawy na grzyby znaleźliśmy dużo zimówek i boczniaków. Relacja z tej wyprawy grzyby.consoft.com.pl" TARGET="_top">grzyby.consoft.com.pl relacja z ubiegłego roku kki.pl" TARGET="_top">kki.pl

Pozdrawiam Darz Grzyb

udanego zimowego grzybobrania...

Jeszcze jedno pytanie odnośnie zimówek - czy ich trzon jest zawsze centralnie przyrośnięty do kapelusza?

Nie, nie zawsze. Może być centralny, może być asymetryczny.

Mam grzyba podobny do podgzybka jenak jest mocno brązowy (prawie czarny jak podsiecz) i ma mocno brązową gąbke pod kapeluszm co to za grzyb

Grzybiec purpurowozarodnikowy (Porphyrellus porphyrosporus).

Niezbyt częsty, jak chcesz, to możesz zgłosić do rejestru.

Post w trochę nieodpowiednim miejscu, jak przeczytasz odpowiedź, to napisz - przeniosę albo usunę:-)

Grzybiec purpurowozarodnikowy, niejadalny bo brzydko pachnie i niesmaczny.