Witam,
jakiś czas temu w Bieszczadach spotkałem takiego oto chabra. Rósł on praktycznie na szlaku turystycznym w piętrze połonin. Natomiast stanowiska chabra, które rosły niżej na cmentarzach i cerkiewiskach były nie tylko o wiele większe, ale były mniej owłosione. Czy to jest Centaurea mollis? Bardzo mi przypomina Centaurea triumfettii z Pienin, ale to nie to pasmo górskie. Czym one się różnią? Jak rozróżnić je również od Centaurea montana?

Znam Centaurea mollis z uprawy, i ten gatunek nie jest do niego podobny. Wszystko wskazuje na Centaurea Triumfetti, który ma mieć niebieskie kwiaty i być białowełnisto lub pajęczynowato owłosiony.

Centaurea triumfetti faktycznie wygląda, ale to są Bieszczady. No chyba że go ktoś tam posadził w co raczej wątpię.Czy jest zatem możliwość że chaber ten wykształcił nowe cechy w celu przystosowania się do ciężkich warunków? Jak rozróżnić Centaurea mollis od Centaurea montana? Bo Centaurea montana czasami dziczeje.

Chaber miękkowłosy Centaurea mollis bywa uważany za odmianę Centaurea montana. Centaurea montana sensu stricto chyba nie była w Polsce notowana. Ma ona kosmate liście od spodu a od góry nieowłosione. Co do tego na zdjęciu to jest to Centaurea mollis, który w Bieszczadach ma zarówno stanowiska antropogeniczne (na dole) jak i naturalne (na połoninach). Te z połonin są nieco bardziej kosmate, a ten miał jeszcze dodatkowe nieszczęście, że wyrósł na szlaku i buty turystów go sponiewierały, co wpłynęło na pokrój. Różnice między C. mollis a C. triumfettii to głównie długość frędzli na okrywie koszyczka.

(wypowiedź edytowana przez stku 18.października.2016)

No tak, ale tego tutaj, mam na wysli frędzle, nie widać. Poza tym, to co ja znam jako Centaurea mollis nie jest aż tak owłosione. No chyba, że się w tych wypadkach pomyliłem i nikt z przeglądających moje fotoreportaże tego nie wyłapał. Mam tylko dwa przypadki
https://www.bio-forum.pl/messages/3280/544169.html
https://www.bio-forum.pl/messages/3280/631953.html

To jest trochę dziwne. Ten chaber na zdjęciu ma małe frędzle. Po owłosieniu przypomina mi bardzo chabra barwnego z Pienin. Być może C. mollis tworzy dwie odmiany które się różnią ponieważ jest to cecha przystosowawcza. Wysoko w górach klimat jest cięższy od tego panującego w piętrze pogórza lub regla dolnego. Dlatego owłosienie jest uzasadnione. Ale zastanawiają mnie zatem te frędzle.

Kiedyś czytałem pewien artykuł na temat antropogenicznych stanowisk chabra górskiego w Polsce, ale być może autor pomylił się i włączył chabra miękkowłosego do jednego wora z górskim.

Według mnie zarówno w reportażach Piotra jak też na zdjęciu Marcina jest Centuarea mollis. Jeśli frędzle były niewielkie to takie jak powinny być właśnie u Centuarea mollis. To Centaurea triumfettii ma mieć dłuższe frędzle takie jak tu
http://www.freenatureimages.eu/plants/Flora%20C/Centaurea%20triumfettii/slides/Centaurea%20triumphetii%202,%20Saxifraga-Jasenka%20Topic.JPG
lub tu
http://flickriver-lb-1710691658.us-east-1.elb.amazonaws.com/photos/swift-valley/14772721427/

Co do Centaurea montana to niestety nie jestem na bieżąco tu jest artykuł z 2014 roku "Centaurea montana (Asteraceae) – nowy gatunek dla flory Polski"
bomax.botany.pl/pubs/data/article_pdf?id=3895

(wypowiedź edytowana przez stku 20.października.2016)

Dziękuję za przydatne informacje. Teraz wiem jak rozpoznawać te chabry. To chyba ten artykuł czytałem. Mam jeszcze takie pytanie. Czy to prawda że Centaurea mollis jest subendemitem karpackim? Bo w wielu artykułach i atlasach podają że ten chaber jest subendemitem.

Z tym endemizmem i subendemizmem to ja do końca nie ogarniam bo:
1. Nie zawsze wiadomo jak gatunek jest z natury rozpowszechniony (w przypadku gat. ozdobnych uprawianych w szczególności)
2. Nie zawsze jest powszechna zgoda co do tego jaki obszar gatunek może zajmować aby go uznać za endemit.
ad. 1 W przypadku Centaurea mollis prof. Bogdan Zemanek we florze BdPN (Monografie Bieszczadzkie tom 3) napisał, że jest to endemit karpacki. Zwykle jeśli gatunek występuje w całych Karpatach (Zach. Wsch. i Płd.) mówi się raczej o subendemicie karpackim (tak jak np. Dentaria glandulosa)
ad. 2. Autor cytowanej wyżej pracy "Centaurea montana (Asteraceae) – nowy gatunek dla flory Polski" uważa wyraźnie, że naturalnych stanowisk Centaurea mollis w Karpatach Zachodnich nie ma, stąd też nazywa go wschodnio-karpackim subendemitem. Tyle, że jeśli istotnie występuje tylko Karpatach wschodnich i południowych to konsekwentnie powinien być nazywany endemitem.
Pytanie czy faktycznie nie ma tego gatunku w Karpatach Zachodnich - Czesi na przykład go od siebie podają z naturalnych stanowisk.
Ostatnie poglądy na temat endemitów wschodnio i południowo karpackie w Polsce znajdzie Pan w takiej pracy https://www.bdpn.pl/dokumenty/roczniki/rb22/art02.pdf