Nie wiem jak długo może żyć świerk (Picea excelsa), ale ten egzemplarz mógł mieć ze 100 lat i 40 metrów wysokości. Trafiłem na niego buszując po Lasach Oliwskich pod koniec sierpnia 2004. Musiał przewrócić się niedawno, najdalej przed rokiem, może dwoma.



Na sterczącej części pękniętego pnia, na wysokości 2,5-3 metrów, w dachówkowatych skupieniach wyrastały owocniki. Kapelusze najokazalszych egzemplarzy miały (!) 40-50 cm średnicy.



Górna strona kapelusza była niewyraźnie koncentrycznie pręgowana, szczeciniasta, owłosiona, filcowata (i łysiejąca) jaśniejsza na brzegu, który był podwinięty i lekko pofalowany.



Niestety wszystkie owocniki były stare i wyschniete.
Pory dość drobne, 2-3 na 1 mm, okrągłe, kanciaste, wydłużowne, a nawet nieco labiryntowate. Drobniejsze bliżej brzegu, w kierunku nasady coraz większe.





Rurki dość krótkie (+- 0,5 cm), w jednej warstwie. Zapach i smak miąższu niczym nie wyróżniał się, ale jak już napisałem owocniki były stare i wyschnięte. Suche kapelusze były bardzo lekkie. Suchy miaższ korkowaty i włóknisty, łatwo kruszący się. Kolory jak na zdjęciach.



Pod mikroskop jeszcze nie trafił, ale jest dla mnie oczywiste, że to jakiś włóknouszek (Inonotus). Jednak inni przedstawiciele tego rodzaju wyrastają na drzewach liściastych i drewnie liściastym. Na iglastych rzadko, ale w opracowaniu które mam (III tom Flory Polski - Grzyby) nie ma opisanego gatunku, który mógłby wyrastać na iglastych. Najbardziej po opisie pasowł mi Inonotus cuticularis (w. skórzasty) rosnący na liściastych.
Może ktoś dysponuje nowszym i szerszym opracowaniem rodzaju i pomoże... a może to wcale nie jest włóknouszek?

Według mnie jest to murszak rdzawy (Phaeolus schweintzii). Wiem, że jest to trochę dziwne, że wyrósł na pniu, a nie na korzenich jak każdy murszak rdzawy powinien wyrastać, ale jak podaje literatura zgnilizna powodowane przez ten gatunek może sięgać kilka metrów od podstawy pnia. No i bardzo rzadko się zdarza, że owocniki wyrastają na pniu a nie na korzeniach. Sam kilka lat temu zebrałem takiego murszaka który rósł trzy metry nad ziemią na pniu żywej wejmutki. Początkowo też myślałem, że to jakiś włóknouszek, ale pod mikroskopem pasował do murszaka rdzawego (charakterystyczne wystające cystydy).

Orłoś opisuje tak murszaka rdzawego (występuje on w opisie jako żagiew wklęsła- Polyporus schweinitzii Fr.)
Cyt. "Jest to groźny pasożyt drzew iglastych, głównie sosny pospolitej,świerka,modrzewia,diaglezji,rzadko limby.
Grzybnia rozwija się w korzeniach i dolnej części strzały, powodując ciemną, wewnętrzną zgniliznę. Jako dalszy skutek powstają powały lub złomy porażonych drzew. Owocniki wyrastają z korzeni lub odziomka strzały. Są one duże, konsolowate, wklęsłe, najpierw miękkie, potem zdrewniałe, na pękatym trzonku lub bez niego, barwy brunatnej, z jaśniejszym brzegiem. ...
Występuje dość rzadko, raczej na pojedynczych drzewach..."
Wspomina też o pokrewnym gatunku Polyporus tomentosus var.circinatus Fr., czyli o włóknouszku, ale nie wiem o jakim.

Pod mikroskop nadal nie trafił, więc cystyd nie sprawdziłem ale pamiętam, że przeszło mi przez głowę, że to może być murszak (żółtawy brzeg niektórych owocników itd.), ale głównie ze względu typ zgnilizny - brunatna (widać na pierwszym zdjęciu). Hipoteza ta została jednak szybko odrzucona bo wolałem, żeby to był jakiś rzadki włóknouszek :-))) chociaż chyba wszystkie wywołują zgniliznę typu białego.
W sumie można by to dołączyć do wątku Marka "ku przestrodze" - tego z borowikiem usiatkowanym ;-)

Z ciekawości - w którym "Orłosiu" jest o murszaku rdzawym ?