2013.12.06 10:29
"METODY OPRACOWANIA OPERATU GRZYBÓW (W TYM GRZYBÓW
LICHENIZOWANYCH)"- Wiesław Faltynowicz, Marek Halama, Warszawa, Wrocław 2012
PLAN OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA OPERAT OCHRONY GRZYBÓW
http://www.wigry.win.pl/inf_i_rozw/plany/po_metodyki/12_grzy.pdf
Spis treści:
METODY OPRACOWANIA OPERATU GRZYBÓW (W TYM GRZYBÓW LICHENIZOWANYCH) .. 3
1. Prace terenowe ......... 3
2. Prace kameralne ........ 4
Jak dla mnie, ciekawy jest słownik pojęć, z którym spotkałem się po raz pierwszy.
Z treści:
"1. Prace terenowe
Przed penetracją terenu wyznaczone zostaną, na podstawie map siedliskowych i
drzewostanowych oraz bazując na informacjach uzyskanych w trakcie wcześniejszych prac badawczych w Wigierskim Parku Narodowym, powierzchnie potencjalnie szczególnie interesujące z punktu widzenia ich dogodności dla występowania największego zróżnicowania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) oraz porostów; te powierzchnie będą poddane analizie w pierwszej kolejności. Zbiór materiałów w terenie prowadzony będzie metodą marszrutową.
Porosty:
Za punkt badawczy przyjęto teren o promieniu 100 m. W każdym punkcie badawczym (o określonych współrzędnych geograficznych) będzie dokonany spis gatunków porostów ze wszystkich dostępnych podłoży. W celu uzyskania informacji o ich biologii, dodatkowo notowane będą informacje o rodzaju podłoża, warunkach siedliskowych (np. rodzaju, wilgotności i nasłonecznieniu podłoża), ekspozycji plech na badanym typie podłoża, a w przypadku epifitów, również lokalizacji na foroficie (nasada, pień, korona). Będą również notowane uwagi o zdrowotności plech, występowaniu grzybów naporostowych, potencjalnych zagrożeniach itp. Siedliska takie jak: przydrożne drzewa, zabudowania, kamienne lub drewniane płoty, stosy kamieni na łąkach i pastwiskach itp., będą określane jako antropogeniczne (będą wskazywały porosty synantropijne).W przypadku korupiastych i proszkowatych porostów płonnych w każdym punkcie zbierane będą próby w celu ich identyfikacji; próby będą zbierane w ilościach minimalnych, niezbędnych do oznaczenia taksonu. Zbierane będą również pojedyncze okazy innych gatunków w celu udokumentowania ich obecności w Parku (w przypadku porostów niezbędne jest gromadzenie kolekcji porównawczej). Materiały zielnikowe będą deponowane w Herbarium Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego (WRSL).
Grzyby wielkowocnikowe:
Zakres czasowy prac terenowych zostanie zaplanowany z uwzględnieniem rytmiki sezonowej poszczególnych przedstawicieli macromycetes; istotne znaczenie będzie miała również w tym przypadku charakterystyka warunków meteorologicznych w określonym zakresie czasowym, poprzedzającym planowane badania terenowe (np. wysokość opadów).
Za punkt badawczy przyjęto teren o promieniu 100 m. W obrębie każdego punktu
badawczego (o określonych współrzędnych geograficznych), zostanie przeprowadzony spis gatunków grzybów makroskopowych z możliwie wszystkich dostępnych typów podłoża. W trakcie pracy terenowej będą rejestrowane: obecność i liczba owocników (podkładek) danego taksonu (wg określonej skali liczebności), typ kolonizowanego mikrosiedliska (podłoża, substratu), orientacyjny typ funkcjonalny występowania, towarzyszące składniki dendroflory (w odległości równej promieniowi o długości ok. 10 m), obecność mszaków oraz lokalny typ makrosiedliska. Rozpoznanie kluczowych dla mikobioty siedlisk zrealizowane zostanie głównie na podstawie dostępnych map numerycznych zbiorowisk roślinnych (por. SOKOŁOWSKI 1988). Dla właściwego określenia typu funkcjonalnego odnotowanych grzybów, dane terenowe zostaną zweryfikowane z wykorzystaniem dostępnej literatury (por. Hansen i Knudsen 1997, 2000; Knudsen i Vesterholt 2008; Kreisel 1987; Petersen i Læssøe 2009; Trappe 1962). Materiały zielnikowe będą deponowane w Herbarium Muzeum
Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego (WRSL).
2. Prace kameralne
Porosty:
Przy oznaczaniu porostów będą stosowane metody analizy morfologicznej, anatomicznej oraz chemotaksonomicznej, z wykorzystaniem mikroskopu stereoskopowego i świetlnego. W chemotaksonomii będą używane standardowe odczynniki: roztwór wodny podchlorynu wapnia (CaCO3), płyn Lugola (J+KJ), roztwór wodny wodorotlenku potasu (KOH) oraz roztwór parafenylodwuaminy (PFDA) w etanolu. Gatunki niemożliwe do oznaczenia metodami tradycyjnymi będą identyfikowane na podstawie analizy składu chemicznego po przeprowadzeniu chromatografii cienkowarstwowej (TLC) (White, James 1985).
Do oznaczania porostów posłużą głównie klucze Nowaka i Tobolewskiego (1975), Purvisa i in. (1992), Wirtha (1995), a także monografie dla różnych rodzajów.
Nazewnictwo porostów oparte będzie na opracowaniu Fałtynowicza (2003), ze zmianami wprowadzonymi przez Santessona i in. (2004) oraz Diedericha i in (2008).
Kategorie zagrożenia porostów będą przyjęte według „Czerwonej listy porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce” (Cieśliński i in. 2003) oraz „Czerwonej listy porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce Północno‐Wschodniej” (Cieśliński 2003).
Klasyfikacja porostów synantropijnych będzie oparta na artykule Fałtynowicza (1994). Do oceny stopnia apofityzacji bioty porostów zostanie wykorzystany wskaźnik apofityzacji (WA) (por. Jackowiak 1990, Chmiel 1993), jednak ze względu na odmienną od roślin naczyniowych biologię porostów, wzór wskaźnika uproszczono (por. Łubek 2007). Za wskaźnik przyjęto procentowy udział gatunków apofitycznych w lichenobiocie współczesnej opracowywanego terenu...
...Grzyby wielkowocnikowe:
Grzyby zostaną zidentyfikowane przy użyciu standardowych metod diagnozy morfologicznoanatomicznej oraz testów barwnych. W tym celu zostaną wykorzystane powszechnie stosowane odczynniki chemiczne, specyficzne dla analiz określonych cech grzybów (por. np. Breitenbach i Kränzlin 1981; Breitenbach i Kränzlin 1986, 1991, 1995, 2000; Hansen i Knudsen 1992, 1997, 2000; Horak 2005; Knudsen i Vesterholt 2008; Kränzlin 2005; Largent i in. 1977; Moser 1983; Noordeloos i in. 2005). Preparaty mikroskopowe zostaną wykonane z wcześniej zebranych okazów (owocniki, podkładki). Analizie zostaną poddane głównie zbiory wcześniej wysuszone w suszarce elektrycznej (o temperaturze suszenia <40 °C). W uzasadnionych przypadkach badaniu zostanie poddany również materiał żywy. Preparaty mikroskopowe będą analizowane za pomocą mikroskopu optycznego Nikon ECLIPSE E‐400, wyposażonego w kamerę cyfrową Nikon DS.‐Fi1. Pomiary określonych elementów morfologiczno‐anatomicznych zostaną zrealizowane za pomocą aplikacji NIS D. Wskazany moduł oprogramowania będzie również wykorzystany w przypadku wykonywania niezbędnych mikrofotografii.
Do oznaczania grzybów posłużą głównie opracowania Hansen i Knudsena (1992, 1997, 2000) oraz Knudsena i Vesterholta (2008). W wielu (uzasadnionych) przypadkach zostaną również wykorzystane inne klucze i monografie (np. Bas i in. 1995, 1999; Candusso i Lanzoni 1990; Domański 1965, 1967, 1991; Gumińska 1997; Heilmann‐Clausen i in. 1998; Holec 2001; Lisiewska 1987; Muñoz 2005; Nespiak 1981, 1990; Noordeloos 1992, 2004; Noordeloos i in. 2001, 2005; Nordstein 1990; Redhead 1977; Riva 1990; Senn‐Irlet 1995; Wojewoda 1977).
Nomenklatura macromycetes oparta będzie w większości na opracowaniu Hansen i
Knudsena (1997, 2000) oraz Knudsena i Vesterholta (2008), z uzupełnieniami, m. in. wg Abbotta i Currah’a (1997), De’a (1997), Candoussau i in. (2001), Wojewody (2003), Millwera i Huhndorf (2004), Ju i in. (2005), Legona i in. (2005), Chmiel (2006), Sunga i in. (2007), Mułenki i in. (2008), B.M.S. (2010) oraz Index Fungorum (2010).
Kategorie zagrożenia macromycetes zostaną przyjęte według Wojewody i Ławrynowicz
(2006), z kolei gatunki objęte ścisłą i częściową ochroną prawną – wg Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. z dnia 28 lipca 2004, Nr 168, poz. 1765).
Zasady zapisywania danych i wstępnie sporządzono słownik pojęć, które będą używane w trakcie pracy..."
LICHENIZOWANYCH)"- Wiesław Faltynowicz, Marek Halama, Warszawa, Wrocław 2012
PLAN OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA OPERAT OCHRONY GRZYBÓW
http://www.wigry.win.pl/inf_i_rozw/plany/po_metodyki/12_grzy.pdf
Spis treści:
METODY OPRACOWANIA OPERATU GRZYBÓW (W TYM GRZYBÓW LICHENIZOWANYCH) .. 3
1. Prace terenowe ......... 3
2. Prace kameralne ........ 4
Jak dla mnie, ciekawy jest słownik pojęć, z którym spotkałem się po raz pierwszy.
Z treści:
"1. Prace terenowe
Przed penetracją terenu wyznaczone zostaną, na podstawie map siedliskowych i
drzewostanowych oraz bazując na informacjach uzyskanych w trakcie wcześniejszych prac badawczych w Wigierskim Parku Narodowym, powierzchnie potencjalnie szczególnie interesujące z punktu widzenia ich dogodności dla występowania największego zróżnicowania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) oraz porostów; te powierzchnie będą poddane analizie w pierwszej kolejności. Zbiór materiałów w terenie prowadzony będzie metodą marszrutową.
Porosty:
Za punkt badawczy przyjęto teren o promieniu 100 m. W każdym punkcie badawczym (o określonych współrzędnych geograficznych) będzie dokonany spis gatunków porostów ze wszystkich dostępnych podłoży. W celu uzyskania informacji o ich biologii, dodatkowo notowane będą informacje o rodzaju podłoża, warunkach siedliskowych (np. rodzaju, wilgotności i nasłonecznieniu podłoża), ekspozycji plech na badanym typie podłoża, a w przypadku epifitów, również lokalizacji na foroficie (nasada, pień, korona). Będą również notowane uwagi o zdrowotności plech, występowaniu grzybów naporostowych, potencjalnych zagrożeniach itp. Siedliska takie jak: przydrożne drzewa, zabudowania, kamienne lub drewniane płoty, stosy kamieni na łąkach i pastwiskach itp., będą określane jako antropogeniczne (będą wskazywały porosty synantropijne).W przypadku korupiastych i proszkowatych porostów płonnych w każdym punkcie zbierane będą próby w celu ich identyfikacji; próby będą zbierane w ilościach minimalnych, niezbędnych do oznaczenia taksonu. Zbierane będą również pojedyncze okazy innych gatunków w celu udokumentowania ich obecności w Parku (w przypadku porostów niezbędne jest gromadzenie kolekcji porównawczej). Materiały zielnikowe będą deponowane w Herbarium Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego (WRSL).
Grzyby wielkowocnikowe:
Zakres czasowy prac terenowych zostanie zaplanowany z uwzględnieniem rytmiki sezonowej poszczególnych przedstawicieli macromycetes; istotne znaczenie będzie miała również w tym przypadku charakterystyka warunków meteorologicznych w określonym zakresie czasowym, poprzedzającym planowane badania terenowe (np. wysokość opadów).
Za punkt badawczy przyjęto teren o promieniu 100 m. W obrębie każdego punktu
badawczego (o określonych współrzędnych geograficznych), zostanie przeprowadzony spis gatunków grzybów makroskopowych z możliwie wszystkich dostępnych typów podłoża. W trakcie pracy terenowej będą rejestrowane: obecność i liczba owocników (podkładek) danego taksonu (wg określonej skali liczebności), typ kolonizowanego mikrosiedliska (podłoża, substratu), orientacyjny typ funkcjonalny występowania, towarzyszące składniki dendroflory (w odległości równej promieniowi o długości ok. 10 m), obecność mszaków oraz lokalny typ makrosiedliska. Rozpoznanie kluczowych dla mikobioty siedlisk zrealizowane zostanie głównie na podstawie dostępnych map numerycznych zbiorowisk roślinnych (por. SOKOŁOWSKI 1988). Dla właściwego określenia typu funkcjonalnego odnotowanych grzybów, dane terenowe zostaną zweryfikowane z wykorzystaniem dostępnej literatury (por. Hansen i Knudsen 1997, 2000; Knudsen i Vesterholt 2008; Kreisel 1987; Petersen i Læssøe 2009; Trappe 1962). Materiały zielnikowe będą deponowane w Herbarium Muzeum
Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego (WRSL).
2. Prace kameralne
Porosty:
Przy oznaczaniu porostów będą stosowane metody analizy morfologicznej, anatomicznej oraz chemotaksonomicznej, z wykorzystaniem mikroskopu stereoskopowego i świetlnego. W chemotaksonomii będą używane standardowe odczynniki: roztwór wodny podchlorynu wapnia (CaCO3), płyn Lugola (J+KJ), roztwór wodny wodorotlenku potasu (KOH) oraz roztwór parafenylodwuaminy (PFDA) w etanolu. Gatunki niemożliwe do oznaczenia metodami tradycyjnymi będą identyfikowane na podstawie analizy składu chemicznego po przeprowadzeniu chromatografii cienkowarstwowej (TLC) (White, James 1985).
Do oznaczania porostów posłużą głównie klucze Nowaka i Tobolewskiego (1975), Purvisa i in. (1992), Wirtha (1995), a także monografie dla różnych rodzajów.
Nazewnictwo porostów oparte będzie na opracowaniu Fałtynowicza (2003), ze zmianami wprowadzonymi przez Santessona i in. (2004) oraz Diedericha i in (2008).
Kategorie zagrożenia porostów będą przyjęte według „Czerwonej listy porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce” (Cieśliński i in. 2003) oraz „Czerwonej listy porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce Północno‐Wschodniej” (Cieśliński 2003).
Klasyfikacja porostów synantropijnych będzie oparta na artykule Fałtynowicza (1994). Do oceny stopnia apofityzacji bioty porostów zostanie wykorzystany wskaźnik apofityzacji (WA) (por. Jackowiak 1990, Chmiel 1993), jednak ze względu na odmienną od roślin naczyniowych biologię porostów, wzór wskaźnika uproszczono (por. Łubek 2007). Za wskaźnik przyjęto procentowy udział gatunków apofitycznych w lichenobiocie współczesnej opracowywanego terenu...
...Grzyby wielkowocnikowe:
Grzyby zostaną zidentyfikowane przy użyciu standardowych metod diagnozy morfologicznoanatomicznej oraz testów barwnych. W tym celu zostaną wykorzystane powszechnie stosowane odczynniki chemiczne, specyficzne dla analiz określonych cech grzybów (por. np. Breitenbach i Kränzlin 1981; Breitenbach i Kränzlin 1986, 1991, 1995, 2000; Hansen i Knudsen 1992, 1997, 2000; Horak 2005; Knudsen i Vesterholt 2008; Kränzlin 2005; Largent i in. 1977; Moser 1983; Noordeloos i in. 2005). Preparaty mikroskopowe zostaną wykonane z wcześniej zebranych okazów (owocniki, podkładki). Analizie zostaną poddane głównie zbiory wcześniej wysuszone w suszarce elektrycznej (o temperaturze suszenia <40 °C). W uzasadnionych przypadkach badaniu zostanie poddany również materiał żywy. Preparaty mikroskopowe będą analizowane za pomocą mikroskopu optycznego Nikon ECLIPSE E‐400, wyposażonego w kamerę cyfrową Nikon DS.‐Fi1. Pomiary określonych elementów morfologiczno‐anatomicznych zostaną zrealizowane za pomocą aplikacji NIS D. Wskazany moduł oprogramowania będzie również wykorzystany w przypadku wykonywania niezbędnych mikrofotografii.
Do oznaczania grzybów posłużą głównie opracowania Hansen i Knudsena (1992, 1997, 2000) oraz Knudsena i Vesterholta (2008). W wielu (uzasadnionych) przypadkach zostaną również wykorzystane inne klucze i monografie (np. Bas i in. 1995, 1999; Candusso i Lanzoni 1990; Domański 1965, 1967, 1991; Gumińska 1997; Heilmann‐Clausen i in. 1998; Holec 2001; Lisiewska 1987; Muñoz 2005; Nespiak 1981, 1990; Noordeloos 1992, 2004; Noordeloos i in. 2001, 2005; Nordstein 1990; Redhead 1977; Riva 1990; Senn‐Irlet 1995; Wojewoda 1977).
Nomenklatura macromycetes oparta będzie w większości na opracowaniu Hansen i
Knudsena (1997, 2000) oraz Knudsena i Vesterholta (2008), z uzupełnieniami, m. in. wg Abbotta i Currah’a (1997), De’a (1997), Candoussau i in. (2001), Wojewody (2003), Millwera i Huhndorf (2004), Ju i in. (2005), Legona i in. (2005), Chmiel (2006), Sunga i in. (2007), Mułenki i in. (2008), B.M.S. (2010) oraz Index Fungorum (2010).
Kategorie zagrożenia macromycetes zostaną przyjęte według Wojewody i Ławrynowicz
(2006), z kolei gatunki objęte ścisłą i częściową ochroną prawną – wg Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. z dnia 28 lipca 2004, Nr 168, poz. 1765).
Zasady zapisywania danych i wstępnie sporządzono słownik pojęć, które będą używane w trakcie pracy..."