Wróciłem wczoraj z Czech.
Przywiozłem ze sobą dwa zrośnięte u podstawy owocniki opieńki. Problem polega na tym, że nie wiem, jaki to gatunek.

Zacznę od tego, że grzyby rosły w większej ilości na skarpie, na trawniku (brak jakiegokolwiek drewna w pobliżu), koło supermarketu w mieście Blansko (nie jest to zbyt istotne, ale fakt występowania w trawie coś już mówi)

Wygląd:

Trzon 10-15cm, szeroki na 1 - 1,5cm, maczugowato rozszerzający się ku podstawie (ok. 2-3cm), włóknisty, żółtobrązowy, ze strzępiastym pierścieniem (zasnówkowatym jak u zasłonaków)
i resztkami białej, miejscami bladożółtej zasnówki.

Blaszki bladokremowe, szeroko przyrośnięte, lekko zbiegające.

Kapelusz średnicy do ok. 10 cm (największy owocnik, pozostawiłem na stanowisku), żółtobrązowy z ciemnobrązowymi, drobnymi łuseczkami, niezbyt gęstymi, cały miał lekko szarawy kolor.

Niestety nie mam nic poza suszącymi się grzybkami.

Ania na pewno zabierze tu głos i orzeknie co to za gatunek, a ja stawiałbym na Armillaria lutea :-))

Te moje aż takich kosmatych trzonków nie mają, tych resztek jest tylko troszeczkę przy samym pierścieniu, jeśli to coś można pierścieniem nazwać.
Na kapeluszu zupełnie ich brak.
Tak mi się zdaje, że obecne są ryzomorfy, jest taki sznureczek, ale nie wiem, czy to nie jakiś roślinny korzeń, bo tam tyle tego trawska rosło, że trudno mi jest powiedzieć. Te sznurki są cieniutkie, coś tak dwa razy ludzki włos w najgrubszym miejscu.
Grzybki już prawie wyschły, jeszcze tylko trzon zdaje się być z lekka niedoschnięty. Zasuszyły się całkiem ładnie :) Prawie wszystko widać.

Myślę, że maczugowata odpada, bo brak jest tego zielonkawego kolorku, a poza tym jest za duża na maczugowatą. Za to w samej Pradze znalazłem nieduże opieńki o takim właśnie odcieniu.

Z opisu właściwie pasuje mi tylko maczugowata - jak mi się uda (pewnie jutro) to dam na forum skan dzisiaj znalezionej opieńki, którą uznałam za maczugowatą. Barwy kapelusza i wielkość to cechy dość zmienne. W poniedziałek obejrzałam kilkaset owocników opieńki ciemnej - miałam przegląd zmienności i wielkości i łuseczkowania i kolorów. Straszne :-)))
Sebastian, a pamietasz jak wyglądały bardzo młode owocniki (kolor łuseczek na kapeluszach - i kolor włókienek na trzonie)?

Mam zasuszony młody owocnik. Niestety z racji, że byłem w trasie i w tamtym miejscu zatrzymałem się tylko na chwilę, zabrałem tylko dwa owocniki zrośnięte ze sobą u podstawy. Nie brałem więcej, bo nie miałem do czego, a czekała mnie jeszcze 7-godzinna podróż. Tak więc ciężko było dowieźć te dwa w całości.
Nie przeszukałem tego miejsca dokładnie, było kilka owocników, kilka młodych, ze dwa stare, których nie zabrałem ze względu za wielkość (trudności z transportem) i ze względu na ich zaczerwienie (chyba by nie dojechały :)).
Jeden z tych starych był mocno zniszczony przez ślimaki.

Z tego co pamiętam i mam przed sobą postaram się odtworzyć wygląd młodego.
Włókienka były miejscami bladożółte, miejscami białe, ot takie niejednolite.
Trzon wysoki na ok. 5cm (u młodego owocnika).
Kapelusz z ciemnymi łuseczkami.
Jasnych chyba nie bylo.
Dodam, że te opieńki wydają mi sie jakby bardziej smukłe niż o. maczugowata.

Czy w przypadku opieniek badanie zarodników ma jakikolwiek sens? Czy zarodniki poszczególnych gatunków nie będą do siebie zbyt podobne morfologicznie?

A trochę bardziej konstruktywnie Aniu po przeglądnięciu kilkuset owocników opieńki ciemnej, można?

Czy możesz po takim przeglądzie sformułować diagnozę opieńki ciemmnej - jak ją rozpoznać, na co zwracać uwagę, na jakich owocnikach jakich cech szukać?

Sebastian, popatrz na opieńki na skanie. To według mnie jest też opieńka maczugowata. Kluczowe, co według mnie przesądza o tym to praktycznie brak pierścienia - tylko delikatna zasnówka, ciemne (a nie żółte) łuseczki i prawie nagi trzon. Tylko nasada z żółtawymi włókienkami.
Czy Twoje były podobne?

A różnice w zarodnikach są faktycznie zbyt małe, żeby mogły byc podstawa rożnicowania na gatunki w obrębie upierścienionych opieniek. Z tym, że przecież bierze sie pod uwagę cały zestaw cech mikroskopowych - wymiary podstawek, długości sterygm, wielkość i kształt cystyd itd..... Ale i to czasem nie wystarcza :-)))

Faktycznie, bardzo podobna. Tak właściwie, to są identyczne, moje mają tylko odrobinę więcej tej zasnówki, ale tylko odrobinę.
No i też nie ma tego zielonego...

Ale w takim razie, jak to jest, że te które znalazłem w parku, w Pradze były całkiem małe, tj. niskie (5-6cm), a te z Blanska wysokie (10-15cm).
Czy takie różnice w rozmiarach są możliwe?
Tamte jak pisałem były zielonkawe, te nie są.
Może zatem te mniejsze to nie maczugowata?

(wiadomość edytowana przez spinczer 04.Listopad.2004)

Może nie maczugowata, ale trudno rozstrzygnąc po opisie. Wielkość owocników jest bardzo zmienna - chyba w dużym stopniu zależy od zasobności siedliska (i to zarówno w składniki pokarmowe, jak i w składniki ograniczające wzrost i rozwój grzybni). Kolor kapelusza tez jest zmienną cechą. Tu najważniejszy jest chyba rodzaj pierścienia i kolor samych łuseczek. W przypadku tej mojej, prezentowanej na skanie tez nie mam 100% pewności, że to maczugowata - bo nie znalazłam młodych owocników, a kolor łuseczek najlepiej jest widoczny właśnie na nich :-(

Myślę, że temat opieniek długo pozostanie otwarty.
Jeśli jeszcze coś kiedyś znajdę to postaram się zrobić zdjęcia lub skany.
Dalej nie jestem pewien jakie opieńki wtedy znalazłem, po porównaniu z tymi skanami myślę, że majbliżej im do maczugowatej i taki opis zamieszczę w swych zbiorach. Najwyżej za jakiś czas okaże się, że to zupełnie coś innego, albo coś zupełnie nowego :)

Aniu dzięki Ci za wszystko :)

Czytając te wszystkie opieńkowe tematy, zaczynam się zastanawiać, czy kiedykolwiek znalazłem opieńkę miodową, a opieniek trochę znajdowałem. Grzyby te i w temacie "jak oznaczać opieńki" nazwałbym opieńką miodową, a tu się okazuje, że to opieńka ciemna, maczugowata, czy jakaś inna. W końcu jak odróżnić opieńkę miodową?

Wydaje mi się, że opieńka miodowa (w wąskim ujęciu) jest chyba najłatwiejsza do odróżnienia spośród pozostałych. Jest duża, masywna, prawie "łysa", ma najtrwalszy i najgrubszy pierścień, tworzy bardzo gęste kępy i - też dość ważna cecha - jej trzon jest zwężony u podstawy i najczęściej trzy-cztery razy dłuższy od średnicy kapelusza. Tak jak na skanie w watku o opieńce miodowej :-) (https://www.bio-forum.pl/messages/33/4384.html)
Jest najrzadziej spotykaną opieńka :-))

No a ja kiedyś myślałem, że jest tylko jedna opieńka miodowa i koniec.

Ja też :-)))

I ja :)
Ale się porobiło...

Bo dla amatorskiego zbierania i zjadania to wszystko jedno (tak mniej wiecej jak z "czerwonymi" koźlarzami , jak z borowikiem szlachetnym i usiatkowanym). Nie znam chyba popularnego atlasu grzybów, gdzie by wymieniano inne nazwy opieniek i wszystkie tam przedstawiane są traktowane jako szeroko pojęta opieńka miodowa. To nasze "rozdzielanie włosa na czworo - a właściwie na pięcioro..." to zabawa dla zainteresownych bardziej systematyką niż jedzeniem :-))

Aniu.Dzień dobry z rana.
Czy w związku z tak zebranym materiałem można pokusić się o uporządkowanie na dzień dzisiejszy całego tematu związanego z opieńką?
Może warto wymienić gatunki, opisać poszczególne, zobrazować to wszystko w sposób pozwalający laikowi na zrozumienie różnic.
No i w końcu chyba czas dokonać klarownej oceny.
Czy te z iglastego to dobre, a z liściastgo to bee.?
Na ten temat brak mi wypowiedzi.

Oj, od mglistego, siąpiącego życiodajną wodą rana porządki??? Pomyślę nad uporzadkowaniem tego, co wiemy już na podstawie zdjęć :-)
Szkodliwość opieniek - nie wiem - wydaje mi się to mitem (jedynie co wraźliwsi powinni je obgotować przed zjedzeniem). Jem opienki od dziciństwa - głównie z lasów liściastyh, ale z iglastych (świerkowych) też i nie zauważyłam żadnej różnicy. Ale może ktoś ma inne doświadczenia.
:-)

Bo czy z tą szkodliwością to nie jest tak, że komuś "zaszkodziła zakąska" i tak sobie napisał.
Nie zastanawiałem się nigdy nad tym jak zbierałem opieńki z jakiego podłoża mają pochodzić.
Może to mój błąd, albo błąd tego co twierdzi że jest inaczej?

Tak właśnie myślę o tej szkodliwości. Ale ma to nawet sensowne uzasadnienie. Nasza wiedza o szkodliwości grzybów często jest oparta na wiedzy o reakcji konkretnych organizmów na dany gatunek.
To cenne informacje, tyle, że trzeba by umieć oddzielić "szum informacyjny" i mity od rzeczowych, konkretnych informacji - tu widzę największą trudność.

Szukam wiadomości na temat enzymów celulolitycznych (rozkadających celulozę) występujących w grzybach np. Opieńce
Czy wiecie coś na ten temat?
Z góry dziękuję.

Za „Słownikiem botanicznym” A. i J. Szweykowscy 1993 r.

„ ...Produktem rozkładu celulozy przy udziale enzymu celulazy jest dwucukrowiec celobioza.
Celulazę zawierają przede wszystkim niektóre grzyby i bakterie. Dokonują one rozkładu celulozy w warunkach tlenowych w glebie i wodach (bakterie śluzowe oraz bakterie z rodzajów Cellulomonas i Cellvibrio, a także liczne grzyby z rodzajów Fusarium, Aspergillus, Botrytis i in. Lub w warunkach beztlenowych (np. Clostridium w glebie, a Bacteroides succinogenes w przewodzie pokarmowym zwierząt, ,zwłaszcza w żwaczu przeżuwaczy i jelicie ślepym innych roślinożernych). ...”

„...CELOBIOZA – dwucukrowiec redukujący, zbudowany z 2 cząsteczek beta-glukozy połączonych wiązaniami 1,4-glikozydowymi. Produkt enzymatycznego rozkładu celulozy przy udziale celulazy. W stanie wolnym nie występuje. Do glukozy celobiozę rozkłada beta-1,4-glukozydaza”