W 2016 roku ukazała się Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Jest to już czwarta z kolei Lista opisująca aktualny stan polskiej flory. Utworzono ją w oparciu o analizę stopnia zagrożenia wszystkich roślin naczyniowych występujących w naszym kraju, zarówno rodzimych, jak i archeofitów. Na Liście znalazły się głównie taksony w randze gatunku. Uwzględniono również podgatunki, jeśli stopień ich zagrożenia różnił się od zagrożenia całego gatunku. Prezentowana lista zagrożonych roślin obejmuje 765 taksonów, co stanowi 30% flory Polski.

http://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=343

Dziękuje za informacje. Muszę ją koniecznie nabyć. Dobrze że wreszcie zastosowano nowe kategorie zagrożenia. Jestem ciekaw czy uwzględniono moje nowo odkryte dla Polski gatunki paproci.

Dziękuję za info, dziś złożyłem zamówienie :)

Do mnie już dotarła. Dziwi mnie tylko fakt dlaczego nie uwzględnione są 2 gatunki rzadkich brzóz, mianowicie: Betula x oycoviensis i Betula szaferi??? Czym sugerowali się autorzy opracowania w doborze gatunków???? Przecież w skali krajowej, ba, nawet w skali światowej to unikaty!

Gwoli ścisłości - Betula x oycoviensis oznacza nie gatunek ale mieszańca, a że tematyka hybryd na tle wszelakich spisów roślin chronionych od lat mnie zastanawia, myślę, że warto o tym wspomnieć.

(wypowiedź edytowana przez Krzynianek 25.stycznia.2017)

No niby mieszaniec, bo na to wskazuje nazwa łacińska, ale od dawna opisany i podawany w randze gatunku. Ostatnio sporo spędzam czasu nad literaturą poświęconą brzozie ojcowskiej i dlatego mnie to dziwi, szczególnie, że w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin podawany w kategorii EN natomiast b.Szafera jako CR.

Do mnie też dotarła i skontrolowałem tam paprotniki. Od trzeciego wydania czerwonej listy odpadły 4 gatunki: Ophioglossum azoricum, Asplenium onopteris (oba błędnie wykazywane w Polsce) oraz Dryopteris cristata, Salvinia natans (nie widzę podstaw usunięcia ich z listy). Natomiast włączono do Czerwonej Listy wszystkie gatunki widłakowych w Polsce łącznie z Huperzia selago, Lycopodium annotinum, Lycopodium clavatum z kategoriami NT (tu nie widzę podstaw włączenia tych 3 gatunków na listę. Po moich badaniach w samym Beskidzie Małym mam odpowiednio spisane 73, 56 i 91 stanowisk gdzie są gatunkami pospolitymi i bardzo częstymi, nie mówiąc jak ma się to do reszty Polski). Dla pozostałych nowych gatunków widzę uzasadnienie. Z rodzaju Dryopteris jest tylko Dryopteris villarii. Mogłoby być więcej gatunków (grupa Dryopteris affinis i D. remota) tylko że ich rozmieszczenie jest jeszcze słabo zbadane.

To aż się prosi o rzeczową recenzję w którymś naszym periodyki ;-)

Wszystkie nasze widłakowate uznano za gatunki o znaczeniu wspólnotowym i chociaż nie wymagają wyznaczenia obszaru Natura 2000, to znalazły się one w Dyrektywie Siedliskowej i chyba dlatego wymienione przez kol. Dariusza gatunki zostały dopisane do listy. Mnie w przypadku paprotników zaskoczyło jeszcze usunięcie z listy Phyllitis scolopendrium. Po wstępnym przeanalizowaniu listy, okazało się, że z mojego regionu (pow. żarski) usunięto 14 gatunków a dopisano 76, w tym zdecydowanie najwięcej gatunków podmokłych terenów (wody, bagna, namuliska i wilgotne łąki).

W czwartym wydaniu listy w ogóle już nie ujęto gatunków zagrożonych na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania do których należał m. in. Phyllitis scolopendrium. W skali Polski wydaje się on niezagrożony, choćby dzięki masowemu występowaniu w Pienińskim Parku Narodowym.

Z pewnością sugerowano się tym argumentem również w innych przypadkach.

Wydaje się też, że słusznie usunięto z listy niektóre gatunki, wcześniej chyba z niedostatecznym stopniem rozpoznania liczby stanowisk i tendencji dynamicznych. Nie wiem czy w innych regionach, ale u mnie dało się zauważyć wzrost liczebności populacji takich taksonów jak: Bromus secalinus, Gagea pratensis, Myosurus minimus i Valerianella locusta.

Myślę, że krajowa baza roślin ginących i zagrożonych oraz objętych ochroną gatunkową staje się coraz bardziej przejrzysta, aktualna i zgodna z rzeczywistością.

Zaktualizowane czerwone listy: paprotników i roślin kwiatowych (2016), flory terenów podmokłych (2012) i archeofitów (2014), wydanie Polskiej Księgi (2014) i rozporządzenia o ochronie gatunkowej (2012), dają podstawy do takiego optymizmu. Poza tym mamy jeszcze w swoich regionach lokalne czerwone listy. Jeśli ktoś ma ambicje do inwentaryzowania i waloryzowania swoich lokalnych flor – ma teraz chyba pełny zestaw materiałów do analiz i ochroniarskich wskazań.

Kilka moich subiektywnych uwag:
1. Carex ligerica - VU - kryterium B2 (obszar zasiedlony <2000 km2), a (obszar silnie pofragmentowany), b ii (obserwowane, szacowane lub spodziewane zmniejszanie się obszaru zasiedlonego) b iv (obserwowane, szacowane lub spodziewane zmniejszanie się liczby stanowisk lub subpopulacji).
Gatunek o znacznie szerszym zasięgu niż wynikałoby to Atlasu rozmieszczenia... (Zajac, Zając 2001). Potwierdzają to ostatnie obserwacje Kalinowskiego (2013), który podaje go z 25 stanowisk z Podlasia Nadbużańskiego.
Kalinowski P. 2013. Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego – cz. 2. Gatunki siedlisk leśnych i wodnych.Fragm. Florist. Geobot. Polon. 20(2): 217–235.
Niedostateczne rozpoznanie wynika z problemów z rozpoznawaniem gatunku, który jest często mylony z C. praecox oraz C. arenaria. Ja również znalazłem dwa nowe stanowiska tego gatunku w zachodniej Polsce a specjalnie go nie poszukiwałem. W Europie Zachodniej stwierdzono rozprzestrzenianie się gatunku przy drogach. Jest to turzyca rozłogowa i może zachowywać się tak jak C. brizoides szczególnie na siedliskach zaburzonych. Z powyższych względów uważam za nieporozumienie umieszczenie tego gatunku na liście z kat. VU, jeżeli już to DD.
2. Carex pseudo-brizoides - VU - turzyca z tej samej sekcji co C. ligerica, o słabo poznanym rozmieszczeniu, często mylona z C. brizoides i C. arenaria. Na siedliskach zaburzonych zachowuje się jak C. brizoides. Znam stanowisko gdzie występuje na powierzchni kilku ha w przerzedzonym drzewostanie wypierając z runa inne gatunki. Z powyższych względów uważam za nieporozumienie umieszczenie tego gatunku na liście z kat. VU, jeżeli już to DD.
3. Juncus acutiflorus -VU - w zachodniej Polsce to gatunek pospolity, nadanie mu kategorii VU uważam za przesadę.
4. Leontodon taraxacoides - NT - nie jest bliski zagrożenia, zwiększa swój zasięg, pojawia się masowo na siedliskach antropogenicznych np. glinianki i inne wyrobiska, zaorane nieużytki, przydroża itp. W przygranicznym Forst obserwowałem go przy ruchliwej drodze gdzie rósł masowo na poboczu na odcinku kilku kilometrów. Przeczą temu również opublikowane nowe stanowiska np. Nobis i in. (2011) - Biodiv. Res. Conserv.21: 27-30.