Zgodnie z twoją sugestią dorobiłem zdjęć do stanowiska z w/w zapytania. Przy okazji wgłębiania się w nową i nie do końca poznaną przeze mnie grupę roślin prosiłbym Ciebie o opinię do 3 zamieszczonych wątków:
1. Domniemana narecznica górska z w/w starego zapytania.
2. Narecznica górska z pod Turośli
3. Czy to narecznica szerokolistna wyrastająca jak osobnik z wątku pierwszego.

Wątek pierwszy


Wątek drugi: liść wetknięty w szparę kory sosny

łuski w części górnej zakończone ciemnobrunatnie

Wątek trzeci.
Czy to narecznica szerokolistna? Wyrasta w podobnych warunkach jak ta z wątku pierwszego, również na siedlisku boru świeżego

zakończenie odcinków 2-rzędu z wyraźnie dłuższymi w stosunku do n. górskiej ościami. Czy to jest istotna cecha. Po za tym nie mam dobrego klucza do tej grupy paproci. Może masz namiary gdzie znaleźć w necie.
Z góry dziękuję za pomoc.
Pozdrawiam serdecznie
Andrzej Ryś

Wątek 1 i 2 to Dryopteris expansa. Można ją rozpoznać po tych jasnozielonych, spłaszczonych blaszkach liściowych. Widzę też szczyty odcinków 2 rzędu że są z małymi wcięciami. No i kolor łusek też pasuje do tego gatunku.
Wątek 3 to Dryopteris carthusiana. Można ją rozpoznać po jasnozielonych liściach oraz że ząbki na odcinkach są z długimi ostkami. Cecha z długą ostką jest jedną z kilku dobrych cech po której można rozpoznać tą paproć.
Jeśli chodzi o klucz do tej grupy paproci to w 2009 r. wyszła publikacja "Genus Dryopteris Adans. in Poland". Tylko od tego czasu dużo się zmieniło. W planach jest wydanie tomu flory poświęconego paprotnikom. Tylko to dzieło powstaje od wielu lat lecz bez skutku. Niestety nie mam na to wpływu.

Na zdjęciu 4 i 5 w wątku nr 2 łuski wąskie spiczaste i na końcu ciemno prawie czarno zabarwione. Czy to nie jest w sprzeczności z opisem w kluczach? Czy ta cecha jest wobec tego istotna? Czy ze względu na brak dobrych polskich kluczy nie będzie bezpieczniej gdy zarówno Dryopteris expansa i dilatata opiszę jako Dryopteris dilatata (agg.) i czy to będzie prawidłowe podejście do tematu?

W łuskach jest taka duża zmienność że nie jest to cechą do identyfikacji gatunków. Istotnymi cechami są wygląd odcinków 1 i 2 rzędu, pokrój liścia. Te cechy wystarczą do rozpoznania Dryopteris expansa i D. dilatata. Oczywiście najpewniej oznacza się gatunki na żywych okazach, a 100 % oznaczenie dają badania genetyczne gdzie Dryopteris expansa jest diploidem a D. dilatata tetraploidem.